Verticale cirkel / verticale hoek
nl
Doordat de verticale cirkel met 0° t.o.v. de gravitatierichting of met 0° t.o.v. de horizontale richting kan worden
uitgericht, zijn de hoeken van de gravitatierichting zo goed als bepaald.
3.2 Telescoopstanden 4 3
Om de horizontale cirkelaflezingen correct ten opzichte van de verticale hoek te kunnen indelen spreekt men van
telescoopstanden, d.w.z. afhankelijk van de richting van de telescoop ten opzichte van het bedieningspaneel kan
worden ingedeeld in welke "stand" gemeten wordt.
Wanneer het apparaat er zo uitziet als in deze afbeelding, staat het in telescoopstand 1. 4
Wanneer het apparaat er zo uitziet als in deze afbeelding, staat het in telescoopstand 2. 3
3.3 Begrippen en hun beschrijvingen
Richtas
Kantelas
Verticale as
Zenith
Horizon
Nadir
Verticale cirkel
Verticale richting
Verticale hoek (Hv)
Hoogtehoek
Horizontale cirkel
Horizontale richting
Horizontale hoek (Hh)
134
Lijn door dradenkruis en objectiefmidden (telescoopas).
Draaias van de telescoop.
Draaias van het gehele apparaat.
Het zenith is de richting van de zwaartekracht naar boven.
Horizon is de richting haaks op de zwaartekracht – algemeen als horizon-
taal aangeduid.
Nadir is de richting van de zwaartekracht naar beneden.
Als verticale cirkel wordt de hoekmaat aangeduid, waarvan de waarden
wijzigen, wanneer de telescoop omhoog of omlaag wordt bewogen.
Als verticale richting wordt een aflezing op de verticale cirkel aangeduid.
Een verticale hoek bestaat uit de aflezing op de verticale cirkel.
De verticale cirkel is meestal met behulp van de compensator in de rich-
ting van de zwaartekracht gericht, met de "nulaflezing" in het zenit.
Hoogtehoeken verhouden zich tot de horizontale "nul" en tellen positief
omhoog en negatief omlaag.
Met horizontale cirkel wordt de hoekcirkel aangeduid, waarvan de waar-
den veranderen, wanneer het apparaat gedraaid wordt.
Als horizontale richting wordt een aflezing op de horizontale cirkel aange-
duid.
Een horizontale hoek bestaat uit het verschil tussen twee aflezingen op
de horizontale cirkel, maar vaak wordt een cirkelaflezing ook als hoek
aangeduid.