20
Podstawy spawania
20.1
Spawanie elektrodowe
Ogólnie, w spawaniu elektrodowym stosuje się elektrody
nieotulone. W procesie spawania, otulina elektrody wy-
pala się razem z rdzeniem elektrody. W wyniku tego po-
wstaje gaz ochronny. Dodatkowo, spalana otulina okleja
elementy spajane, które ulegają zniszczeniu w jeziorku
spawalniczym. Nad spawem tworzy się warstwa żużlu,
izolująca schładzaną spoinę od powietrza otoczenia.
Otuliny elektrod różnią się między sobą grubością i ty-
pem, tzn. ich składem chemicznym. Różnice te powodu-
ją zróżnicowanie właściwości spawalniczych, a przez to
i różne zastosowania dla elektrod. Podział i nazewnictwo
elektrod prętowych jest uregulowane normą DIN EN 499
(wcześniej normą DIN 1913).
Materiał podstawy
20.2
Spawanie elektrodą wolframową w
osłonie gazów obojętnych
Metoda ta jest bardzo uniwersalna i pozwala uzyskiwać
wysokowartościowe połączenia spawalnicze.
W tym trybie spawania, elektroda spawalnicza jest wy-
-konana z nietopliwego wolframu, a jako gaz osłonowy
stosowane są gazy obojętne. W języku angielskim, me-
toda ta jest określana terminem spawania TIG ( tungsten
= wolfram).
Gazy obojętne są to gazy obojętne chemicznie, dzięki
czemu nie wchodzą w żadne reakcje ze spoiwem. Ga-
zami obojętnymi są, na przykład, argon lub hel oraz ich
mieszanki. Głównie stosuje się czysty argon (99,9%).
Gaz spawalniczy musi być suchy. Podział gazów spa-
walniczych znajduje się w normie DIN 32 526.
Zasada spawania elektrodą wolframową w
osłonie gazów obojętnych
Nietopliwa elektroda wolframowa jest umocowana tulej¬ką
rozprężną w chłodzonym gazem lub wodą palniku. Między
elektrodą wolframową i przedmiotem spawanym zachodzi
łuk elektryczny w atmosferze gazu obojętnego. Elektroda
wolframowa jest również przewodnikiem łuku elektrycznego.
Łuk świetlny stapia punktowo przedmiot spawany, tworząc
jeziorko spawalnicze. Z dyszy gazu wypływa gaz osłono-
wy. Zadaniem warstwy gazu osłono-wego jest odizolowa-
nie elektrody wolframowej, łuku elek-trycznego i jeziorka
- 118 -
Elektroda
Otulina
Rdzeñ
Gaz/żużel
Łuk świetlny
Strefa roztopiona
spawalniczego przed powietrzem z otoczenia. W ten spo-
sób chroni się obszar spawania przed niepożądanym utle-
nianiem. Nieprawidłowe wyniki spawania mogą również być
skutkiem w usterkach do-prowadzania gazu osłonowego.
Jeżeli stosowany jest przy spawaniu dodatkowy mate-
riał, będzie to wprowadzany ręcznie drut spawalniczy,
jak przy spawaniu gazowym lub specjalny drut spawal-
niczy, wprowadzany w obszar spawania posuwami me-
-chanicznymi. Stąd też drut spawalniczy musi być po-
łożony w tej samej płaszczyźnie lub wyżej od materiału
spawanego. Bez drutu spawalniczego można wykony-
wać spoiny brzeżne i pachwinowe
Gaz osłonow
Elektroda
wolframow
Dysza
Gaz
Spoina
Łuk
Zasadniczo, do spawania elektrodą wolframową w osło-
nie gazów obojętnych można stosować zarówno zasilanie
prądem naprzemiennym jak stałym. Przy tym, rodzaj prą-
du i biegunowość zależą od rodzaju spawanego materiału.
Prąd stały jest stosowany przy spawaniu stali bez- i nisko-
-stopowych, stali wysokostopowych i miedzi, jak i tytanu i
tantalu, przy czym elektroda z powodu wyższej obciążal-
ności prądowej jest podłączona do bieguna ujemnego
Do spawania aluminium i magnezu jak i ich stopów sto-
suje się prąd naprzemienny, aby zrywać wysokotopliwą
plastyczną warstwę utlenioną, która tworzy się na jeziorku
spawalniczym lub na materiale spawanym. Jeżeli jed¬nak
brakuje tej warstwy utlenionej, np. poprzez spawanie przez
dłuższy czas w jednym miejscu, może dojść do niestabil-
nego łuku elektrycznego, a co za tym idzie, do uzyskania
niskojakościowej, mechanicznie słabej spoiny.
Kształt końcówek elektrod
Elektrody wolframowe należy zasadniczo szlifować po-
-dłużnie ponieważ przebiegające poprzecznie rowki po
szlifowaniu są przyczyną niestabilności łuku elektrycz-
nego.
Końcówki elektrod przy spawaniu z prądem stałym mu-
szą być wyszlifowane na podobieństwo końcówki ołów-
ka i takimi pozostawać. Przy tym kąt końcówki elektrody
zależy od natężenia prądu spawania.
Podstawy spawania
Drut
Źródło prądu
Przedmiot
05.11