(4) DTS 96/24
De bemonsteringsfrequentie, het aantal bits en het aantal kanalen die worden gebruikt voor de opname van
muziek e.d. in studio's is de afgelopen jaren toegenomen en er is een groeiend aantal signaalbronnen van
hoge kwaliteit, waaronder 96 kHz/24-bits 5.1-kanaalsbronnen.
Er zijn bijvoorbeeld DVD-videobronnen met een hoge beeld- en geluidskwaliteit met 96 kHz/24-bits stereo-
PCM-geluidstracks.
Aangezien de gegevenssnelheid van deze geluidstracks echter erg hoog is, zijn er grenzen aan de opname in
slechts twee kanalen, en aangezien de kwaliteit van de beelden moet worden beperkt, worden vaak alleen
stilstaande beelden opgenomen.
Daarnaast is 96 kHz/24-bits 5.1-kanaals surround mogelijk met DVD-audiobronnen, maar voor het weergeven
van een dergelijke hoge kwaliteit zijn DVD-audiospelers vereist.
DTS 96/24 is een meerkanaals digitaal signaalformaat ontwikkeld door Digital Theater Systems Inc. dat een
oplossing biedt voor deze situatie.
Conventionele surroundformaten maakten gebruik van bemonsteringsfrequenties van 48 of 44,1 kHz, zodat
de maximumfrequentie van het weergavesignaal ongeveer 20 kHz was. DTS 96/24 verhoogt de
bemonsteringsfrequentie tot 96 of 88,2 kHz, waardoor een breed frequentiebereik van ruim 40 kHz wordt
verkregen.
Voorts heeft DTS 96/24 een resolutie van 24 bits, wat resulteert in dezelfde frequentieband en hetzelfde
dynamisch bereik als 96 kHz/24-bits PCM.
Net als conventionele DTS Surround is DTS 96/24 compatibel met maximum 5.1 kanalen. Dit betekent dat
bronnen die zijn opgenomen in DTS 96/24 kunnen worden weergegeven als meerkanaals geluid met hoge
bemonsteringsfrequentie met normale media als DVD-video's en CD's.
Met DTS 96/24 kan dus hetzelfde 96 kHz/24-bits meerkanaals surroundgeluid worden verkregen als met
DVD-Audio bij het bekijken van DVD-Videobeelden op een conventionele DVD-videospeler (
DTS 96/24-compatibele CD's 88,2 kHz/24-bits meerkanaals surroundgeluid worden verkregen met normale
CD-/LD-spelers (
1).
Zelfs bij de meerkanaalssignalen van hoge kwaliteit is de opnametijd dezelfde als voor conventionele DTS-
surroundbronnen.
Bovendien is DTS 96/24 volledig compatibel met het conventionele DTS-surroundformaat, zodat DTS 96/24-
signaalbronnen kunnen worden weergegeven met een bemonsteringsfrequentie van 48 kHz of 44,1 kHz op
conventionele DTS- of DTS-ES-surrounddecoders (
1: Een DVD-speler met digitale DTS-uitgang (voor CD-/LD-spelers, een speler met digitale uitgangen
voor conventionele DTS CD's/LD's) en een in DTS 96/24 opgenomen disc zijn vereist.
2: De resolutie is 24 of 20 bits, afhankelijk van de decoder.
(5) De surroundstand Home THX Cinema
THX is een exclusieve reeks normen en technologieën die zijn vervaardigd door de wereldberoemde
filmproductiemaatschappij Lucasfilm Ltd. THX kwam voort uit het persoonlijk verlangen van George Lucas om
de wijze waarop u de soundtrack van een film ervaart de intenties van de regisseur zo dicht mogelijk te laten
benaderen, zowel in de bioscoop als bij uw thuis.
Soundtracks van films worden gemixt in speciale filmstudio's die "dubbing stages" worden genomen, en
worden gemaakt om te worden afgespeeld in bioscopen met vergelijkbare apparatuur en onder vergelijkbare
omstandigheden. De soundtrack die voor de bioscoop wordt gemaakt, wordt daarna rechtstreeks overgezet
op LaserDisc, VHS videoband, DVD, enz., en wordt niet aangepast voor weergave in een kleine
thuisbioscoop.
THX ingenieurs ontwikkelden gepatenteerde technologie om het geluid dat is bedoeld voor een bioscoop,
nauwkeurig te vertalen naar de huiskamer toe waarbij de tonale en ruimtelijke afwijkingen worden
gecorrigeerd. Wanneer de THX thuisbioscoopfunctie van de AVC-A11SR is ingeschakeld, wordt de THX
bewerking automatisch toegevoegd na de Dolby Pro Logic, Dolby Digital of DTS decoder.
TM
Re-Equalization
De tonale balans van de soundtrack van een film klinkt bij weergave over geluidsapparatuur in huis veel te
helder en te scherp omdat de soundtrack is ontworpen voor weergave in zeer grote bioscopen met
professionele apparatuur. Re-Equalization herstelt de juiste tonale balans van een soundtrack voor weergave
in een relatief kleine huiskamer.
TM
Timbre Matching
Het menselijk gehoor verandert het besef dat we van een geluid hebben mede van waar het geluid vandaan
komt. In een bioscoop is een reeks van surround-luidsprekers aanwezig zodat u wordt overspoeld door
informatie. In een thuisbioscoop worden slechts twee luidsprekers gebruikt die zich aan weerszijden van uw
240
NEDERLANDS
1). Ook kan met
2).
luisterpositie bevinden. De Timbre Matching functie filtert de informatie voor de surround-luidsprekers, zodat
ze nauwkeuriger overeenkomen met de tonale eigenschappen van het geluid dat uit de voorste luidsprekers
komt. Hierdoor sluit het geluid tussen de voorste en de surround-luidsprekers naadloos op elkaar aan.
TM
Adaptive Decorrelation
In een bioscoop is er een groot aantal surround luidsprekers om u te omgeven met surround-geluid, terwijl
een thuisbioscoop meestal bestaat uit slechts twee luidsprekers. Hierdoor klinken surround-luidsprekers
vaak als een hoofdtelefoon die het gevoel van ruimte en omgeving ontberen. Bovendien valt het surround-
geluid weg naarmate u verder van de middelste luisterpositie af komt te zitten. Adaptive Decorrelation
brengt minieme veranderingen aan in de tijd-fase verhouding van één surround-kanaal ten opzichte van het
andere surround-kanaal. Dit resulteert in een bredere luisterpositie en creëert - met slechts twee
luidsprekers - dezelfde ruimtelijke ervaring als in een bioscoop.
TM
THX Ultra
Voordat een component van een thuisbioscoop een TXH Ultra certificaat kan verkrijgen, moet het van alle
bovengenoemde functies zijn voorzien en bovendien een rigoureuze reeks kwaliteits- en prestatietests
doorstaan. Alleen dan mag een product worden voorzien van het THX Ultra logo, hetgeen voor u een garantie
is dat de door u gekochte thuisbioscoopsystemen u nog vele jaren op sublieme wijze van dienst zullen zijn.
De vereisten van THX Ultra hebben betrekking op ieder aspect van het product, inclusief de prestaties van
de vermogensversterker en de voorversterker, bedieningsgemak en nog honderden andere parameters op
zowel het digitale als het analoge vlak.
Lucasfilm, THX, Home THX, Re-Equalization, Timbre Matching, Adaptive Decorrelation en THX Ultra zijn
handelsmerken van Lucasfilm Ltd.
(6) THX CSurround EX
In 1999 werd samen met de film "Star Wars Episode I" een nieuw surroundsysteem uitgebracht.
"Dolby Digital Surround EX" is een nieuwe filmsoundtrack die het gevoel van ruimtelijke expressie en de
positionering van het geluid afkomstig uit het surroundkanaal gevoelig verbetert. Dit resulteert in bewegende
geluidseffecten die zich 360 graden verplaatsen en zich net boven het hoofd van de luisteraar lijken te
bewegen.
Dit systeem werd gezamenlijk ontwikkeld door Lucasfilm THX en Dolby Laboratories en is een combinatie
van het idee van Lucasfilm om de ruimtelijke expressie te verbeteren en de matrix-coderingstechnologie van
Dolby Laboratories, waarmee een eenvormige positionering van het geluid over 360 graden wordt verkregen.
De nadruk werd gelegd op de compatibiliteit met het bestaande Dolby Digital 5,1-kanaalssysteem, en een
nieuw "surround back"-kanaal (SB) werd toegevoegd om het conventionele 5,1-kanaalssysteem te verbeteren
op het vlak van de positionering van het geluid achteraan, de verplaatsing van het geluidsbeeld van de twee
zijkanten naar achter, alsook de beweging van geluid van voor naar achter in het midden met behulp van de
multi-surroundluidsprekersystemen die in bioscopen worden gebruikt, waardoor de luisteraar kan genieten
van verschillende soorten surroundgeluid.
Het signaal van het surround-achterkanaal is een matrix-gecodeerd signaal dat wordt toegevoegd aan de
kanalen Dolby Digital SL (surround links) en SR (surround rechts). Bij de weergave worden de signalen
gedecodeerd door een uiterst precieze digitale matrix-decoder in de Dolby Digital-decoder in de kanalen SL,
SR en SB en uitgevoerd als 6,1-kanaalssignalen. Met de AVC-A11SR ondergaan de signalen een verdere
verwerking door Home THX Cinema om te komen tot een THX Surround EX-systeem. Zelfs zonder de
geschikte omgeving voor de weergave van het SB-kanaal zijn Dolby Digital Surround EX-signalen 100%
compatibel met bestaande 5,1-kanaals-weergavesystemen en kunnen ze als dusdanig worden weergegeven.
In dit geval wordt het signaal van het SB-kanaal geproduceerd als een monosignaal uit zowel het SL- als het
SR-kanaal, zodat geen van de signaalcomponenten ontbreken. De specifieke effecten van THX Surround EX
(het gevoel van ruimtelijke expressie en de positionering van het geluid) zijn echter dezelfde als bij
conventionele 5,1-kanaals-surroundsystemen.
©Lucasfilm Ltd. & TM. Alle rechten voorbehouden. Surround EX is een technologie die gezamenlijk is
ontwikkeld door THX en Dolby Laboratories en is een handelsmerk van Dolby Laboratories. Gebruikt onder
licentie.