2.2.1 Ástunga við barkakýlisnám og ísetning talventils
www.atosmedical.com/primary-puncture
1. Þegar búið er að fjarlægja barkakýlið og búa til barkaraufina og áður en kokinu er lokað, skal
setja Pharynx Protector í opna kokið/vélindað (mynd 2.1).
2. Finnið rétta staðsetningu fyrir barka- og vélindaástunguna með því að þreifa innan í barkanum
á æskilegum stungustað. Finna ætti fyrir skáopinu framan á Pharynx Protector (eða raufinni á
efri hlutanum, eftir því hvaða skurðtækni er notuð) við þreifingu (mynd 2.2).
3. Stingið stungunálinni inn á réttum stungustað (u.þ.b. 8–10 mm frá brún barkaraufarinnar) þar
til nálaroddurinn nær í innra holrými Pharynx Protector (mynd 2.3).
Ef barkaslanga er til staðar skal fjarlægja hana ef hún hindrar viðeigandi víkkun og ísetningu
talventilsins.
4. Stingið stýrivírnum inn í miðja stungunálina. Ýtið stýrivírnum í gegnum nálina þar til hann nær
u.þ.b. 20 cm út fyrir holrými Pharynx Protector (mynd 2.4).
VIÐVÖRUN: Ávallt skal staðfesta að stýrivírinn komi út um holrými Pharynx Protector. Annars
er hætta á skemmdum í slímhúð (slímbeð) og þá þarf að hefja aðgerðina á ný (sjá „Aukaverkanir
og upplýsingar um úrræðaleit" og leiðbeiningar um hvernig á að endurhlaða stungusettið).
5. Fjarlægið stungunálina (mynd 2.5).
VARÚÐ: Fjarlægið alltaf nálina áður en Pharynx Protector er tekinn úr. Annars er hætta á
vefjaskemmdum í vélinda.
6. Fjarlægið Pharynx Protector. Aðeins stýrivírinn á að vera á staðnum áður en haldið er áfram
(mynd 2.6).
7. Stingið stýrivírnum sem stendur út vélindamegin inn í mjóa endann á víkkaranum og ýtið
stýrivírnum í gegnum víkkarann þar til hann nær u.þ.b. 10 cm út fyrir útgönguopið á víkkaranum
(mynd 2.7).
8. Grípið um enda stýrivírsins og stingið honum í opið við hliðina á útgönguopinu (mynd 2.8).
9. Strekkið stýrivírinn með því að toga hann út um mjóa endann á víkkaranum og gangið úr skugga
um að hann sé fastur við víkkarann (mynd 2.9).
10. Víkkið stungustaðinn með því að toga stýrivírinn varlega í gegnum opið með samfelldri, mjúkri
hreyfingu. Styðjið við barka- og vélindavefinn meðan víkkað er (t.d. með tveimur fingrum)
til að lágmarka þann kraft sem þarf að nota við víkkunina. Grípið þétt um stýrivírinn nálægt
víkkaranum til að fá betri stjórn (mynd 2.10).
VARÚÐ: Framkvæma skal víkkun og ísetningu á talventli í fram-afturátt (e. anterior/caudal
direction) með takmarkaðri hliðarhreyfingu til að minnka aflið sem beitt er á barka- og
vélindavegginn.
11. Togið stýrivírinn, víkkarann og lykkju víkkarans varlega í gegnum opið með einni samfelldri,
mjúkri hreyfingu. Lykkjan á víkkaranum brýtur saman barkakraga talventilsins þegar lykkjan
er dregin yfir kragann og gegnum opið. Barkakraginn opnast í barkanum þegar lykkjan sleppir
honum (mynd 2.11).
Hættið strax að toga þegar lykkjan sleppir barkakraganum. Ef barkakraginn opnast ekki að fullu
er hægt að snúa honum á sinn stað með tveimur ótenntum æðatöngum.
12. Grípið um barkakraga talventilsins með ótenntri æðatöng, snúið talventlinum í rétta stöðu og
klippið á öryggisólina (mynd 2.12).
2.2.2 Ástunga eftir barkakýlisnám og ísetning talventils
www.atosmedical.com/secondary-puncture-and-prosthesis-placement
Pharynx Protector (mynd 1.1) sem fylgir með Provox Vega Puncture Set er ekki notaður við ástungu
eftir barkakýlisnám.
1. Veljið áhald (t.d. stífa holsjá) sem getur nýst sem;
a. verndarbúnaður þegar nálin fer í gegnum barka- og vélindavegginn og
b. stýribúnaður til að staðsetja barka- og vélindaopið rétt og
c. leið til að auðvelda örugga færslu stýrivírsins í gegnum kokið og út um munninn.
Setjið áhaldið inn í vélindað (mynd 3.1). Ef barkaslanga er til staðar skal fjarlægja hana ef hún
hindrar viðeigandi víkkun og ísetningu talventilsins.
VARÚÐ: Tryggið ávallt að áhaldið sem valið er til að verja kokið sé með holrými sem hægt
er að færa stýrivírinn í gegnum með öruggum hætti. Annars er hætta á skemmdum í slímhúð
(slímbeð).
2. Staðfestið rétta staðsetningu áhaldsins með því að þreifa á barkanum á æskilegum stungustað.
Hægt er að nota sveigjanlega holsjá til að fá betri sjónræna og/eða gegnumlýsta leiðsögn (mynd 3.2).
3. Stingið stungunálinni inn á réttum stungustað (u.þ.b. 8–10 mm frá brún barkaraufarinnar) þar
til nálaroddurinn nær að innri vegg áhaldsins (mynd 3.3).
4. Stingið stýrivírnum inn í miðja stungunálina. Ýtið stýrivírnum inn í nálina, upp í gegnum holrými
áhaldsins þar til hann nær u.þ.b. 20 cm út fyrir fjærenda áhaldsins (mynd 3.4).
VIÐVÖRUN: Ávallt skal staðfesta að stýrivírinn komi út um holrými áhaldsins sem var valið til
að verja kokið. Annars er hætta á skemmdum í slímhúð (slímbeð) og þá þarf að hefja aðgerðina á
ný (sjá „Aukaverkanir og upplýsingar um úrræðaleit" og leiðbeiningar um hvernig á að endurhlaða
stungusettið).
5. Fjarlægið stungunálina (mynd 3.5).
VARÚÐ: Fjarlægið alltaf nálina áður en áhaldið er tekið úr. Annars er hætta á vefjaskemmdum
í vélinda.
6. Fjarlægið áhaldið sem var notað til að verja kokið. Aðeins stýrivírinn á að vera á staðnum áður
en haldið er áfram (mynd 3.6).
7. Stingið stýrivírnum höfuðkúpumegin inn í mjóa endann á víkkaranum og ýtið stýrivírnum þar
til hann nær u.þ.b. 10 cm út um útgönguopið á víkkaranum (mynd 3.7).
8. Grípið um enda stýrivírsins og stingið honum í opið við hliðina á útgönguopinu (mynd 3.8).
9. Strekkið stýrivírinn með því að toga hann út um mjóa endann á víkkaranum og gangið úr skugga
um að hann sé fastur við víkkarann (mynd 3.9).
VARÚÐ: Tryggið að stýrivírinn sé vel festur í vírlásnum á víkkaranum. Ef stýrivírinn er ekki
vel festur í vírlásnum gæti stýrivírinn losnað frá víkkaranum og víkkarinn lent í vélindanu, sem
krefst frekari áhalda til að ná honum út (t.d. barkakýlistöng).
10. Víkkið stungustaðinn með því að toga stýrivírinn varlega í gegnum opið með samfelldri,
mjúkri hreyfingu þar til þykkari endi víkkarans er kominn í gegnum opið. Styðjið við barka-
og vélindavefinn meðan víkkað er (t.d. með tveimur fingrum) til að lágmarka þann kraft sem
þarf að nota við víkkunina. Grípið þétt um stýrivírinn nálægt víkkaranum til að fá betri stjórn
(mynd 3.10).
VARÚÐ: Framkvæma skal víkkun og ísetningu á talventli í fram-afturátt (e. anterior/caudal
direction) með takmarkaðri hliðarhreyfingu til að minnka aflið sem beitt er á barka- og
vélindavegginn.
11. Togið stýrivírinn, víkkarann og lykkju víkkarans varlega í gegnum opið með einni samfelldri,
mjúkri hreyfingu. Lykkjan á víkkaranum brýtur saman barkakraga talventilsins þegar lykkjan
er dregin yfir kragann og gegnum opið. Barkakraginn opnast í barkanum þegar lykkjan sleppir
honum (mynd 3.11).
Hættið strax að toga þegar lykkjan sleppir barkakraganum. Ef barkakraginn opnast ekki að fullu
er hægt að snúa honum á sinn stað með tveimur ótenntum æðatöngum.
73